آیا شما هم رکود بازیهای ایکس باکس را حس کردهاید؟ جایگاه این کنسول بازی اخیراً به شدت میان طرفداران بازیهای ویدئویی افت پیدا کرده است. آیا شاهد رخ دادن اتفاق جدیدی در ایکس باکس هستیم؟ چرا به نظر میرسد تلخی دوران دن متریک (رئیس سابق ایکس باکس) دوباره در ذهنها تکرار میشود؟ شاید هم دوران فیل اسپنسر (مدیرعامل اکنون ایکس باکس) به پایان خود نزدیک شده!؟ در ادامه با ما همراه باشید تا به این سوال پاسخ دهیم.
آیا دوران فیل اسپنسر تمام شده؟
هنگامی که فیل اسپنسر (Phil Spencer) در سال 2014 ریاست ایکس باکس را بر عهده گرفت، طرفداران این کنسول بازی خوشحال شدند. در زمان رهبر قبلی ایکس باکس، دن متریک، بزرگترین اشتباهات مدیریتی در ایکس باکس رقم خورد. انتقادات زیادی به او وارد کردند، به خاطر شکستهای فراوانی که در طول سلطنت خود داشت. عرضه ایکس باکس وان در واقع فاجعهای بود که نمیشد جلویش را بگیری.
ایکس باکس در آن زمان از مسیر اصلی خود خارج شده بود. دوره دن متریک به تمرکز روی ظاهر همه چیز به جز بازیهای ویدیویی کنسول گذشت. همین موضوعات دستمایه رقبای این برند برای تمسخر آنها شدهبود. بابا فیل (stepped Daddy Phil)، همانطور که طرفداران او را صدا کردهاند، به دنیای ایکس باکس قدم گذاشت تا او را نجات دهد و بار دیگر فیل اسپنسر آغازگر دوره شکوه آن باشد. امروز با نگاهی به آینده درمییابیم که ایکس باکس دوباره در یک دوراهی قرار دارد. یک راهی که ممکن است حتی وحشتناکتر از سرپرستی دن متریک باشد، چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟
ظهور فیل اسپنسر، نجات ایکس باکس
استراتژی 3 نقطهای که در تصویر بالا آمده راهکار فیل اسپنسر برای نجات ایکس باکس و حرکت شرکت رو به جلو بود. به عقیده او، تمامی این کارها خوب یا بد، باید انجام میشدند. در حالی که فیل به نجات و حفظ نامهای تجاری مشهور است، اما من تا حدودی به این موضوع شک دارم. مایکروسافت آنقدر روی XBOX سرمایهگذاری کرده بود که پس از موفقیت همه جانبه آن، خود را کنار کشید.
اعتراض طرفداران به ارتقای مقام فیل اسپنسر انجامید، زیرا آنها میدانستند که او به بدی دن متریک نیست و همچنین میتواند حال و هوای تازهای به این برند بدهد. فیل اسپنسر فردی رسمی نبود، تیشرتهای جذابی میپوشید و در صحنههایی مانند E3 به خوبی از پس خود بر میآمد. او با رسانهها و هواداران ایکس باکس رابطه گرمی داشت. دائماً آنها را از آنچه در Xbox میگذرد، مطلع میکرد. فیل دوستداشتنی بود، ما طرفدارن، فیل را میان روسای شرکت بیشتر از همه دوست داشتیم. این عشق به اسپنسر قدرت زیادی میداد اما هر قدرتی روزی پایانی خواهد داشت.
تزلزل جایگاه ایکس باکس با مدیریت اسپنسر
با این حال، در سالهایی که فیل مدیریت را به دست گرفته است، ایکس باکس جایگاه خاصی را در مقابل رقبای خود به دست نیاورده است. در ابتدا خوشبینیهای زیادی پیرامون عرضه ایکس باکس سری ایکس (Xbox Series X) وجود داشت. این خوشبینی، وفاداری و حسن نیت را در طرفدارن و رسانهها ایجاد کرده بود. از Xbox Series X به عنوان قدرتمندترین کنسول خانگی ساخته شده در تبلیغات نام برده میشد.
Xbox Series X بدون بازی انحصاری وارد بازار شد، این یک شروع نگرانکننده برای این کنسول بازی بود. ایکس باکس به طور معمول بخشهایی از نرمافزار را در مقایسه با رقبای خود در نسخههای شخص ثالث (Third Party) به فروش میرساند و اغلب، این بازیهای شخص ثالث منتشر شده در ایکس باکس از نظر فنی بدتر از نسخههای پلی استیشن 5 رقبا هستند.
ایکس باکس به Gamepass افتخار میکند
تنها نقطه روشن این نسل Gamepass بوده است، سرویسی که فقط شرکتی به بزرگی مایکروسافت میتواند ارائه دهد. سطح ارزشی که به کاربران خود ارائه داد در همان ابتدای کار آن قدر بود که به مشتری بیبدیل آن تبدیل شدند. از سال 2023 گزارشهای مربوط به وضعیت سرویس گیمپس متناقض و پر از ابهام بودند. بگذارید تا واضحتر توضیح دهم Gamepass ظاهراً با اهداف رو به رشد خود در ۲ سال متوالی به اوج خود رسیده است. اما اعداد منتشر شده توسط جدیدترین گزارشهای مالی Xbox با توجه به عدم شفافیت کل دادهها مبهم و تا حدودی گمراهکننده هستند.
آمار ایکس باکس شفاف نیست!
ایکس باکس از پایان نسل 360 تاکنون آمار دقیقی در مورد وضعیت بخش فنی کنسول خود ارائه نکرده است و بدون بستر لازم برای کاهش هزینهها، تعیین اینکه چقدر درآمد گزارش شده دشوار است. حقیقت این است که ما نمیدانیم دقیقا چه اتفاقی دارد رخ میدهد. بسیاری از اصحاب رسانه اظهار میکنند که Gamepass اصلاً سودآور نیست و حتی خود اسپنسر فیل نیز در مورد این موضوع صحبتی نمیکند. نکته این موضوع اینجاست که همیشه پایدار بودن به معنای سودآوری نیست!
علاوه بر این، مدیر عامل ایکس باکس بار دیگر در مورد تأثیر Gamepass بر فروش نرمافزار، صحبت کرد. ادعای اولیه این سرویس واقعاً فروش بازیهای ویدیویی را در ایکس باکس افزایش داده است. اما از آن زمان به بعد از طریق دادههای مالی CMA نشان داده شد که این بیانیه نادرست است. وضعیت Gamepass هر چه بیشتر در دادهها جستجو کنید تیرهتر میشود و استفاده از مقایسههای سال به سال برای درآمد، وقتی تورم را در نظر نمیگیرید، بیهوده است. تمامی این اطلاعات و آمار و ارقام نشانگر یک چیز است و اینکه: یک کنسول نسل جدید ناامیدکننده دیگر، سخت افزار ضعیفتر با تعداد بازی انحصاری کمتر، در حال تولد است. شما هم با من موافقید؟!
تقریباً همه متوجه شدهاند که اشتباهی در ایکس باکس وجود دارد و اگر مشکلی در آن وجود دارد، باید کسی را بتوان سرزنش کرد… .
با اینکه این موضوع به رد فال (Redfall) ربط ندارد، اما در واقع مربوط Redfall است!
مایکروسافت، زنی مکس مدیا (ZeniMax Media) و تمام استودیوهای آن را در مارس2021 به مبلغ 7.5 میلیارد دلار خریداری کرد. استودیو Arkane استودیویی است که تحت نظارت زنی مکس (ZeniMax) و بتسدا (Bethesda) قرار دارد. به ندرت شنیده می شود که کسی از کیفیت واقعی بازیهای ویدئویی Arkane Studio انتقاد کند. ما قصد تخریب بازیهایی مانند Dishonoured، Prey و Deathloop را نداریم اما نه تا زمانیکه نوبت به عرضه اخیر Redfall میرسد.
اجازه ندهید کارشناس ایکس باکس مورد علاقهتان در این مورد شما را تحت تأثیر قرار دهد، Redfall کاملاً بد است. عملکرد وحشتناکی دارد، از نظر بصری بدتر از بازیهای اولیه PS4/X1 به نظر میرسد. علاوه براین چیزی که اکنون دست ما را گرفته پس از مدتها تاخیر به دست ما رسیده! نه تنها این، بلکه پیامهای پیش از انتشار، مؤلفههای کلیدی نحوه اجرا و اجرای بازی را نادرست معرفی کردند.
چگونه استودیویی که به تولید بازیهای ویدیویی باکیفیت معروف است، ناگهان افتضاحی به این بزرگی بار میدهد؟ متأسفانه افتضاحی چون Redfall دفعه اول نیست که به وجود میآید.
آیا افتضاح Redfall تصادفی بود؟
برخلاف دیگران، من تصادفی نمیدانم که Arkane بدترین بازی تاریخ خود را پس از خریداری شدن توسط مایکروسافت، ناگهان منتشر میکند. سوالات متعدد پاسخ داده نشده درباره مدیریت و اجرای روزانه استودیوهای شخص اول توسط ایکس باکس بدون پاسخ مانده است.
هیلو اینفینیت Halo Infinite به عنوان بازگشتی برای بزرگترین برند انحصاری بازی ایکس باکس معرفی شد. پس از ارائه شدن در Xbox Series X، بدون ویژگیهای وعده داده شده منتشر شد و از نظر بصری اصلاً مناسب نبود. بیش از یک سال طول کشید تا بازی به حالت اولیه عرضه شود و تا به حال، مردم کم و بیش Halo Infinite را فراموش کردهاند (بهجز طرفداران سرسخت این بازی). چگونه این اتفاق میافتد؟ چگونه یک نام تجاری به این بزرگی، با منابع تقریباً نامتناهی، به طور مداوم ارزشمندترین ویژگیهای خود را زیر سوال میبرد؟ سوءمدیریت، این پاسخ سوال است و به طور خاصتر؟ فیل اسپنسر.
اخیرا، رایان مککافری در IGN در مورد وضعیت ایکس باکس پس از شکست Redfall صحبت کرد. رایان که همیشه یک حامی سرسخت بود، به نظر میرسید که از وضعیت بازی و واقعاً خود برند سرسام گرفته باشد. همه افراد حاضر در پنل پادکست Unlocked IGN گیج شده بودند و حتی به نظر میرسید چیزی که در پیش نمایش آن نشان داده بودند اصلا با چیزی که در زمان ارائه به دست رسیده بود، یکسان نبود. نکتهای که میخواهم به آن توجه کنم، تشبیه رایان به ورزش است و اینکه چگونه بازیهای ویدیویی از نظر استخدام و اخراج مدیران یکسان عمل نمیکنند. خب، بازیهای ویدیویی یک تجارت هستند و در تجارت، برنده و بازنده درست مثل ورزش وجود دارند. شاید بازنده شدن بعد از چند اشتباه انگشتشمار باخت به حساب نیاید، اما قطعا بعد از تکرار اشتباهات شما باختهاید!
وقتی همه چیز با شکست مواجه شد، پول بیشتری برای حل مشکلات خرج کن!
با هر کنسولی، بازیهای انحصاری از اهمیت بالایی برخوردار هستند و فیل اسپنسر از زمانی که مدیریتاش را در دست گرفته است، هنوز قادر به حل معمای شخص اول با استودیوهای بازی Xbox نیست. مشکل است که بگوییم وضعیت بازی آنها در حال حاضر به دلیل تغییرات دوران او به عنوان رئیس ایکس باکس در وضعیت بهتری قرار دارد. مطمئناً موفقیتهای کوچکتری وجود داشته است، های فای راش (Hi-Fi Rush) و پنتیمنت (Pentiment) نمونههای اخیر بازیهای ویدیویی عالی هستند. بازیهایی مانند مواردی که در بالا آمدهاند، انحصاریهای AAA شما را پوشش میدهند، نه اینکه جایگزین آنها شوند.
فیل اسپنسر به نوعی مایکروسافت را در جهت تغییر استراتژی برند با عرضه Xbox Series X به سمت استراتژی یکسانسازی قرار داد. اگر آنها نمیتوانستند رقبای خود را با استراتژی فعلی شخص اول خود شکست دهند، ایکس باکس به سادگی تا آنجا که ممکن است پول بیشتری را برای کمبودهای آنها صرف میکرد و راه حل مشکلاتشان را میخرید. اما این فقط مشکلات را تشدید کرده است.
تاثیر مدیران اجرایی بر عملکرد ایکس باکس
ایکس باکس با مدیریت فیل اسپنسر قطعاً متحول شد و تبدیل شرکتی شد برای سرمایهگذاری، اما بدون رفع مشکل سوء مدیریت که گریبان استودیوها و بازیهای آنها را گرفته بود. این استراتژی، حداقل در کوتاهمدت، با رد شدن خرید اکتیویژن/بلیزارد توسط ایکس باکس توسط CMA و اکنون با عرضه فاجعهبار Redfall که نشاندهنده اولین نسخه پس از خرید Zenimax است، شکست خورده.
اگر استودیوهای شما دائماً با مشکلات مدیریتی روبرو هستند، مکرراً در سطح اجرایی ضرر میدهید، باید عملکرد افرادی که مسئول هستند را چک کنید. شما نمیتوانید مدام گیمرها/استودیوها را سرزنش کنید، اگر در کنار تمام تصمیمات بزرگ پول زیادی میگیرید، باید پاسخگو باشید. ادعای موفقیت در پشت استراتژی جدید مبتنی بر سرویس Gamepass نیز راحت است. فروش کنسول و بازیهای ویدیویی از نقطهنظر تجاری بسیار راحت به نظر میرسد، بهویژه زمانی که دادههای دقیق و شفافی را از عملکرد خودتان منتشر نمیکنید. تمامی دادههای مربوط به فعالیتهای خود را به طرفداران خود گزارش دهید و پاسخ سوالات آنها در خصوص مدیریت را بدهید.
فیل اسپنسر تسلیم میشود!
اما چیزی که مرا به نوشتن این مقاله ترغیب کرد، ردفال، تاریخچه، خرید، ادغام یا تیشرتهای جذاب مایکروسافت نبود. بلکه حضور اخیر فیل اسپنسر در پادکست ایکس باکس Kinda Funny بود. با حدود 4 دهه تجربه در بازیهای ویدیویی، هرگز نشنیدهام که کسی پرچم سفیدش را به این شکل تکان دهد (به این زودی تسلیم شود).
ما دنبالهرو سونی یا نینتندو نیستیم. هیچ راه حل یا برد واقعی برای ما وجود ندارد.
فیل اسپنسر
به ندرت ممکن است کسی در سطح فیل اسپنسر اینگونه صحبت کند. اما این اعتراف به شکست حیرتانگیز است. گواهی بر این است که در ایکس باکس چقدر اوضاع بد پیش میرود، وقتی مدیر عامل شما به آن اعتراف میکند. با این اوصاف، این نقل قول، همراه با دیگر اظهارات، کاملاً در تناقض هستند، برخی از آنها دروغهای آشکارند. اجازه دهید موضوع را با نقل قولهای خود فیل توضیح دهم:
تصور نکنید که اگر دائم بازیهای ویدئویی بسازید، میتوانید به فروش و جذب طرفداران بیشتری برسید.
فیل اسپنسر
دوران اوج پلی استیشن
این باور نادرست است و شنیدن این حرف از رئیس Xbox غیرقابل باور است؛ آن هم زمانی که رقبای اصلی فیل اسپنسر با انتشار بازیهای ویدیویی عالی و شخص اول (First Party) سهم خود را در بازار افزایش میدهند. پلی استیشن 3 در حال باخت به ایکس باکس 360 بود و این اتفاق به حق بود. آنها مغرور بودند، PS3 گران بود و نتیجه چه شد؟ سونی نسل میانی را تغییر داد و شعار انتشار هرچه بیشتر بازیهای ویدیویی شخص اول عالی، گوش دادن به توسعهدهندگان و تسهیل روابط با استودیوهای مستقل برای جذب به پلی استیشن را پذیرفت. در ادامه شاون لیدن (Shawn Layden)، مدیر عامل سابق پلی استیشن، دقیقاً این را توصیف میکند:
پلی استیشن برای همیشه
شاون لیدن
زمانیکه PS4 تبدیل به سومین کنسول خانگی پرفروش تاریخ بازی های ویدیویی شد، لایدن آن را “لحظه ایکاروس” پلی استیشن نامید و گفت “آنها به مشتریان خود گوش نداده بودند”. اتفاقی که باعث شد پلی استیشن به جایگاه سوم بازار برسد یک چرخش معجزه آسا برای پلی استیشن 3 بود. که در نهایت فروش ایکس باکس 360 را با وجود اینکه یک سال دیرتر به بازار عرضهشده بود، پشت سر گذاشت.
علاوه بر این، نینتندو پس از 2 شکست مستقیم کنسول خانگی با نینتندو 64 و گیمکیوب، دوباره بازگشت. در حالی که استراتژی آنها کمی متفاوت بود، آنها ثابت کردند که متوسط بودن یک پایه اصلی نیست، صرفاً موقتی است و شرکتهای بزرگ بازی با هم مبارزه میکنند. آنها چطور این کار را انجام میدهند؟ با انتشار بازیهای ویدیویی عالی.
قبول شکست فیل اسپنسر
فیل اسپنسر نمیگوید که هدف ایکس باکس این نیست که همچنان بازیهای عالی را منتشر کند، اما او چه میگوید؟ اعتراف به اینکه ایکس باکس به رتبه سومی در تجارت بازیهای ویدیویی رسیده و رقیب قدری نیست. حتی اگر در باطن خود به این اعتقاد داشته باشید، قطعاً آن را با صدای بلند نمیگویید. چرا؟ شما به هوادارانی که از شما حمایت کردهاند توهین میکنید و این پیام را میدهید که همه حمایتهای آنها بیهوده بوده است.
در واقع چیزی که اسپنسر میگوید این است: «میدانم که بعد از اینکه قول دادیم ایکسباکس بهترین مکان برای اجرای بازیهای این نسل باشد، با پولی که به سختی به دست آوردهاید، از ما حمایت کردید، اما باید بگوییم که حتی اگر تلاش کنیم، نمیتوانیم کاری در مورد آن انجام دهیم. تو اشتباه کردی که به ما اعتقاد داشتی.»
ما بدترین نسل را در نسل ایکس باکس وان از دست دادیم، جایی که همه مشغول خرید مجموعه بازیهای خود بودند.
فیل اسپنسر
این یک نقل قول شوکهکننده است که به طور کامل از مسئولیت شانه خالی میکند. بله، ایکس باکس نسل X1 جایگاه خود را در مقابل PS4 را از دست داد، اما فیل اسپنسر چه نقشی در این میان داشت؟ دان متریک سقوط کرد اما چه کسی درست در کنار او بود؟ فیل اسپنسر بود و او وقت زیادی داشت تا زمانی که مدیریت را به دست گرفت، درست مانند پلی استیشن برای تغییر نسل میانی پلی استیشن اقدامی کند.
فیل ادامه داد: «حتی با انتشار بازیهای عالی، ایکس باکس نمیتواند سر سوزن تغییری را ایجاد کند، زیرا طرفداران سایر رقبا بیش از حد به بازیهای خود وفادارند». مزخرف است و حتی اگر درست باشد، شما قصد ندارید چیزی را تغییر دهید؟ نکته این است که نمیتوان با بازیهای فوقالعاده قلبها و ذهنها را تغییر داد. اما نه زمانیکه این ادعا را داشته باشیم در حالی که بازیهای عالی مورد نیاز برای مبارزه لازم را منتشر نکنیم! دست از تلاش بکشیم و پاسخ طرفداران خود را ندهیم.
من ایکس باکس را دوست دارم، میخواهم عملکرد خوبی داشته باشند و میدانم که رقابت در فضای بازیهای ویدیویی بسیار مهم است. ایکس باکس خانه فرنچایزهای شگفت انگیزی است که صرفاً به دلیل وجود این برند متولد شدهاند. اما امروزه، متأسفانه بسیاری از آنها ناپدید شدهاند.
ایکس باکس باید از تجارب خود درس عبرت بگیرد!
ورود همه جانبه ایکس باکس به استودیوهای جدید به طرفداران این برند، نگاهی واهی برای تجربه حس برنده بودن داد. اما ما میدانیم که این کار تنها برای پوشاندن مسائل پس این ماجرا و انکار واقعیت بود. به جای میلیاردها دلار صرف خرید اسباببازیهای جدید کردن، ایکس باکس باید در استودیوهای فعلی خود سرمایهگذاری میکرد تا مشکلات کنونی برایش بهوجود نیاید. ارتباطات را اصلاح کنید، در زمان و مکانیکه استودیوهای فعلی شما به پشتیبانی احتیاج دارند این کمک را به آنها بکنید. در ادامه نیز بازیهای ویدیویی انحصاری یا شخص اول با کیفیت را بهطور ثابت ارائه دهید.
چه شد که عاقبت ایکس باکس به اینجا رسید؟
من فیل اسپنسر را دوست دارم، دوست نداشتناش سخت است، او رفتاری صریح و شاداب در کردار دارد. اما میتوانم با اطمینان بگویم که در سال 2023 او به عنوان رئیس ایکس باکس کار ضعیفی انجام داده است. وضعیت بازی اول آنها در واقع برای من بدتر از زمانی است که او هدایت را بر عهده گرفت. این کنسول نه تنها هیچ جایگاهی را دربرابر رقبای خود به دست نیاورده بلکه هزینههای خود را میلیاردها و میلیاردها افزایش داده است. سوء مدیریت فاحش ایکس باکس به هیچ وجه اصلاح نشده. تحت مدیریت فیل اسپنسر، ایکس باکس ناتوانی خود را در اصلاح اشتباهات ثابت کرده است. اکنون با اعتراف او در مصاحبهها و پادکستهای اخیر، او سرسختترین طرفداران ایکس باکس را نیز ناامید میکند.
بعد از سال اسفناک ۲۰۲۱ که ایکس باکس عملکرد ضعیفی را از خود به نمایش گذاشت به طرفداران وفادار ایکس باکس گفته شد که بازیها در راه هستند. “میدانم که 2021 نتیجهای نداشت، اما تا سال 2022 صبر کنید” اکنون در سال ۲۰۲۳ چشم امید همه به استارفیلد دوخته شده اما به نظر نمیرسد پایان این داستان خوش باشد.
من این مقاله را با یک نقل قول تمام میکنم که خودش گویای تمام چیزهایی است که تاکنون گفتم:
هیچ دنیایی وجود ندارد که استارفیلد 11 از 10 باشد و مردم شروع به فروش PS5 خود کنند (یعنی اگر استارفیلد بهترین خود را به نمایش بگذارد مردم شروع به فروش ps5 نخواهند کرد).
گفته خود اسپنسر!
به این میگویند کاهش توقعات مردم نسبت به ایکس باکس و برای XBOX ، انتظارات به اندازه کافی کاهش یافته است.
نتیجهگیری
پس از دورانی ناامید کننده در ایکس باکس، با مدیریت ضعیف دن متریک چشم امید همه به فیل اسپنسر بود. فیل شروعی طوفانی داشت ولی مجموعهای از سوء مدیریتها در نهایت گریبان او را نیز گرفت. اکنون ایکس باکس در دوران پر تلاطمی به سر میبرد. دیگر خبری از آن هیاهوی سابق نیست!